ΕΛΜΕ ΕΟΡΔΑΙΑΣ

ΕΛΜΕ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
ΘΕΜΑ: Θητεία Υπευθύνων Σχολικών Βιβλιοθηκών
Σχετικά με το ζήτημα της στελέχωσης, με θητεία, των Σχολικών Βιβλιοθηκών θα θέλαμε να διευκρινίσουμε ότι :
1. Οι Σχολικές Βιβλιοθήκες έχουν ιδρυθεί και η λειτουργία τους διέπεται από υπουργικές αποφάσεις και νόμους και δεν καταργούνται με απόφαση Διευθυντή Σχολείου, Δ/ντη Δ/θμιας Εκπαίδευσης, Περιφερειακού Δ/ντη Εκπ/σης κλπ. Επομένως οι απόψεις που ακούγονται να ορίζουν οι Διευθυντές σχολείων ή ο Σύλλογος, ποιος θα στελεχώσει τη Σχολική Βιβλιοθήκη ή πως και πόσο θα τη λειτουργήσει για να συμπληρώσει ωράριο δεν μπορούν να στηριχθούν στο υπάρχον νομικό πλαίσιο. Είναι παράνομες τόσο οι αποφάσεις για στελέχωση Σχολικών Βιβλιοθηκών με ευθύνη των διευθυντών σχολείων όσο και η τοποθέτηση μη επιμορφωμένων εκπαιδευτικών από τα ΠΥΣΔΕ για να συμπληρώσουν ωράριο και μάλιστα χωρίς τις προβλεπόμενες διαδικασίες επιλογής που προβλέπει ο νόμος.
2. Οι Σχολικές Βιβλιοθήκες στελεχώνονται υποχρεωτικά με επιμορφωμένο εκπαιδευτικό ή βιβλιοθηκονόμο
1. βάση νόμου και υπουργικών αποφάσεων (3149 (ΦΕΚ 141/τΑ/10.6.2003) και 128800/Γ7/(Ες Φ.11/1240))
2. λόγω των προδιαγραφών των Σχολικών Βιβλιοθηκών που προβλέπονται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα (Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ) που χρηματοδοτούν τη δημιουργία τους και ορίζουν υποχρεωτική την παρουσία επιμορφωμένου ή επιστημονικά καταρτισμένου Υπευθύνου για τη λειτουργία και την υλικοτεχνική υποδομή. Γι’ αυτό εξάλλου έχουν επιμορφωθεί εκπαιδευτικοί με ειδικά ευρωπαϊκά επιδοτούμενα προγράμματα των Πανεπιστημίων (1998-2000) και του ΕΚΔΔΑ (2006-2009) τόσο στη λειτουργία της Σχολικής Βιβλιοθήκης όσο και στο ηλεκτρονικό σύστημα καταλογογράφησης και κυκλοφορίας υλικού του ΕΚΤ (ΑΒΕΚΤ). Στα Ιωάννινα τοποθετήθηκε υπεύθυνος σε βιβλιοθήκη εκπαιδευτικός μόλις πρόσφατα και μπροστά στα δεδομένα που συνάντησε άρχισε να ζητά πληροφορίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για το πώς δουλεύει το ΑΒΕΚΤ ή ότι άλλο χρήσιμο μπορεί να του πει κανείς. Φανταστείτε το καθεστώς λειτουργίας.
3. Τις συμβάσεις που έχουν γίνει με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης που προβλέπουν υποχρεωτική παρουσία Υπευθύνου, εξουσιοδοτημένου, εκπαιδευμένου και πιστοποιημένου από το ΕΚΤ, με τον οποίο και μόνον γίνεται η επικοινωνία και υποστήριξη της βιβλιοθήκης ενώ απαγορεύεται η χρήση του παραχωρούμενου λογισμικού λειτουργίας της βιβλιοθήκης ΑΒΕΚΤ (χωρίς αυτό δεν λειτουργούν οι βιβλιοθήκες) από όποιον άλλο τρίτο στο χώρο της βιβλιοθήκης.
4. Όλα τα παραπάνω έχουν θεσμοθετηθεί διότι οι Σχολικές Βιβλιοθήκες είναι ξεχωριστές μονάδες λειτουργίας αν και ενταγμένες στην ευρύτερη λειτουργία του σχολείου και δεν δύνανται να λειτουργήσουν περιστασιακά ή κατ’ αποκοπήν. Εξυπηρετούν, στις περισσότερες περιπτώσεις συστεγαζόμενα και γειτνιάζοντα σχολεία, και είναι ανέφικτη η λειτουργία τους χωρίς την αδιάλειπτη παρουσία υπευθύνου (η προσέλευση χρηστών είναι διαρκής καθ’ όλο το ωράριο λειτουργίας. Γίνονται συνεχώς δανεισμοί, διερεύνηση στο υλικό από τους χρήστες που ζητούν καθοδήγηση, αναζήτηση στο διαδίκτυο από καθηγητές, αλλά και μαθητές η εποπτεία των οποίων είναι επιβεβλημένη, χρήση των υπολογιστών και των συσκευών της από τους χρήστες, μαθήματα, παρουσιάσεις, συναντήσεις σχολικών συμβούλων με καθηγητές και άλλα που αυτονοήτως τελούνται παρουσία συνεχή ενός υπευθύνου και μάλιστα εκτός ωρολογίου προγράμματος (το ωράριο των Υπευθύνων είναι 37,5 ώρες την εβδομάδα). Τα περισσότερα από τα παραπάνω γίνονταν τόσα χρόνια τις ώρες μετά το πέρας του σχολικού ωραρίου. Τώρα πως θα συμπληρώσει διδακτικό ωράριο ο πλεονάζων εκπαιδευτικός; Πηγαίνοντας στο σχολείο μετά τις 14.00 μ.μ.;
3. Από το 2001 και εξής, με μικρές εξαιρέσεις, η στελέχωση γίνεται με θητεία. Όχι με απόσπαση. Γι αυτό και στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις σημειώνεται ότι δεν προκύπτει επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Παλαιότερα που γινόταν απόσπαση προβλεπόταν η πρόσληψη αναπληρωτή αλλά αυτό έπαψε να ισχύει με την καθιέρωση της θητείας, όπως και στις περιπτώσεις των Διευθυντών, Υποδιευθυντών κλπ Ακριβώς όπως όταν ένας Διευθυντής υπηρετεί σε άλλο από την οργανική του Σχολείο η θέση του καλύπτεται άπαξ με τοποθέτηση μόνιμου εκπαιδευτικού και δεν γίνεται κάθε χρόνο τοποθέτηση αναπληρωτή, το ίδιο ισχύει και με τους υπευθύνους Σχολικών Βιβλιοθηκών Επομένως η με θητεία στελέχωση των Σχολικών Βιβλιοθηκών δεν προκαλεί δαπάνη, δεν προϋποθέτει πρόσληψη αναπληρωτών. Είναι σφάλμα να υποστηρίζεται κάτι τέτοιο καθώς οι θέσεις των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στις Σχολικές Βιβλιοθήκες είναι ενταγμένες στο οργανόγραμμα της εκπαίδευσης, έχει προϋπολογιστεί η αναγκαιότητά τους από χρόνια και δεν προκαλούν μείωση του προσωπικού, δεν αποτελούν υπηρεσία σε εξωτερική θέση (Γενικά Αρχεία Κράτους, Δημόσιες Βιβλιοθήκες, Πανεπιστήμια κλπ) και κατά συνέπεια μόνο στην περίπτωση που με νόμο καταργηθούν αιτιολογείται η μη στελέχωσή τους. Η μόνη περίπτωση ανάγκης για αναπληρωτή και κατά συνέπεια δαπάνη είναι όταν δεν στελεχώνεται η Σχολική Βιβλιοθήκη κανονικά και η υπηρεσία αποσπά για ορισμένο διάστημα (ένα έτος) κάποιον για να λειτουργήσει η Βιβλιοθήκη. Πρόκειται για εσφαλμένη πρακτική που και παλιότερα έχει επισημανθεί στο Υπουργείο και είχε ατονήσει. Ο μόνος τρόπος να θεωρηθεί πλεονάζων ο εκπαιδευτικός που υπηρετεί σε Σχολική Βιβλιοθήκη και να επιστρέψει στην οργανική του είναι να κλείσει η βιβλιοθήκη και αυτό κάνει το υπουργείο αλλά σιωπηρά και παράνομα γιατί φαίνεται δεν τολμά να εμφανίσει υπουργική απόφαση ή νόμο που να ανατρέπει την καθιέρωση ενός τέτοιου εκπαιδευτικού εργαλείου.
4. Όταν λήγει η θητεία τους οι Υπεύθυνοι δεν αποχωρούν εάν δεν αντικατασταθούν όπως ακριβώς και τα υπόλοιπα στελέχη της εκπαίδευσης. Στις περιπτώσεις που υπήρξε καθυστέρηση στη στελέχωση το Υπουργείο ή έστειλε εγκύκλιο με την οποία όριζε την παραμονή των Υπευθύνων έως την αντικατάστασή τους ή προχωρούσε στην παράταση της θητείας κατά ένα έτος για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες επιλογής (28/6/2004Αρ. Πρωτ. 60278/Γ7/(Ες. Φ.11/1735) και 66275 /Γ7/(Ες. Φ.11α.Φ2.2. /4708/10-6-2005). Ποτέ δεν υπήρξε περίπτωση αποχώρησης Υπευθύνων και κλειστές βιβλιοθήκες. Γι’ αυτό πρέπει, και στην περίπτωση που ο χρόνος δεν επαρκεί για τη διαδικασία στελέχωσης, να αποσταλεί εγκύκλιος παράτασης ή παραμονής έως την αντικατάσταση.
5. Βασικότατο ζήτημα είναι η σύμβαση με το ΕΚΤ που έχουν υπογράψει όλα τα Σχολεία που έχουν βιβλιοθήκη ΕΠΕΑΕΚ. Σύμφωνα με τους όρους αυτής η βιβλιοθήκη πρέπει να έχει υπεύθυνο, το λογισμικό που παραμένει στην κυριότητα του ΕΚΤ πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από αυτό το εξουσιοδοτημένο και εκπαιδευμένο προσωπικό, μόνο με τον υπεύθυνο γίνεται επικοινωνία και τεχνική υποστήριξη της βιβλιοθήκης, απαγορεύεται η χρήση από τρίτους, απαγορεύεται η μεταφορά του λογισμικού σε άλλο υπολογιστικό μηχάνημα. Άλλως το ΕΚΤ επιφυλάσσεται να καταγγείλει τη Σύμβαση και η βιβλιοθήκη (σχολείο) αποζημιώνει το ΕΚΤ για κάθε απώλεια, βλάβη, θετική ή αποθετική ζημία που ενδεχομένως υποστεί. Με αυτά τα δεδομένα ποιος πιστεύει ότι υπάρχει Διευθυντής Σχολείου που θα δώσει το κλειδί της βιβλιοθήκης σε όποιον τρίτο για να την ανοίξει και να κάνει ότι θέλει χωρίς την παρουσία υπευθύνου. Και πως θα λειτουργήσει η βιβλιοθήκη χωρίς να λειτουργούν οι υπολογιστές και το ΑΒΕΚΤ;
6. Τέλος θα αναφερθούμε σε περιστατικά που είχαν επαναληφθεί κατά το 2004 λόγω ανάλογης καθυστέρησης. Τότε όπως και τώρα αναφέρουν σιγά σιγά υπεύθυνοι βιβλιοθηκών, μπροστά στη διάχυση φημών για κλείσιμο των βιβλιοθηκών ξεκίνησε λεηλασία, πλιάτσικο της υλικοτεχνικής υποδομής των βιβλιοθηκών. Έχει αναφερθεί πως σε γυμνάσιο ξηλώνεται η βιβλιοθήκη για να γίνει γραφείο καθηγητών. Αλλού αφαιρέθηκε το πολυμηχάνημα της βιβλιοθήκης για να πάει στο γραφείο του Διευθυντή. Οι υπολογιστές της βιβλιοθήκης μεταφέρονται ποιος ξέρει που. Ζητούνται βιβλία χωρίς να θέλουν να καταγραφεί ο δανεισμός. Και η μόνιμη επωδός «αφού θα τις κλείσουν γιατί να κάθονται τα μηχανήματα;». Ειλικρινά δεν πρόκειται για τερατολογίες αλλά για πραγματικά περιστατικά που ολοένα αναφέρουν οι υπεύθυνοι των Σχ. Βιβλιοθηκών. Μόνο στις περιπτώσεις που ο υπεύθυνος γνωρίζει σε βάθος τα σχετικά με τη λειτουργία των Σχολικών Βιβλιοθηκών αντιδρά και επιβάλει τα προβλεπόμενα ακόμη, σε μια περίπτωση, και ερχόμενος σε αντιπαράθεση με Διευθυντή και Σύλλογο Διδασκόντων. Η εγκύκλιος που έχει αποσταλεί για παράδοση των κλειδιών στους Διευθυντές δεν αποτρέπει τα παραπάνω γιατί δεν αποκλείει τη λειτουργία της βιβλιοθήκης με ευθύνη του Διευθυντή αλλά χωρίς την εποπτεία Υπευθύνου. Ακόμη και η τυχαία τοποθέτηση ενός πλεονάζοντα εκπαιδευτικού που δεν γνωρίζει τις νομικές λεπτομέρειες για το υλικό και τη χρήση του ή το ότι π.χ. η Βιβλιοθήκη δεν μετακινείται ακόμη και εάν μετακινηθεί το σχολείο δεν διασφαλίζει ούτε στο ελάχιστο για τα παραπάνω.
Συνοψίζοντας θα θέλαμε να τονίσουμε την αναγκαιότητα προφύλαξης του θεσμού ιδιαίτερα στην προοπτική των νέων εξελίξεων στο σχολείο και της αναγκαιότητας συνέχισης της απρόσκοπτης λειτουργίας του ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι σχολικές Βιβλιοθήκες επίσης είναι καινοτομία της εκπαίδευσης για αυτό και είναι ενταγμένες στο ΣΕΠΕΔ. Δεν πρέπει να συγχέονται ούτε να εμπλέκονται με το υπόλοιπο δίκτυο βιβλιοθηκών παρά μόνο στο βαθμό που χρειάζονται κάτι για να επιτελέσουν το ρόλο τους. Και ο ρόλος τους είναι στα σχολεία. Ουδέποτε μπόρεσε να λειτουργήσει κάτι διαφορετικό από αυτό καθώς είναι αδύνατη η μετακίνηση των μαθητών από τα σχολεία σε βιβλιοθήκες εξωτερικές, το υλικό των εξωτερικών βιβλιοθηκών είναι παντελώς άσχετο με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Εξάλλου οι συλλογές των Σχολικών Βιβλιοθηκών έχουν δημιουργηθεί από την αρχή (και δεν ανανεώθηκαν), στηριζόμενες στην ποσόστωση του υλικού με βάση την αναλογία και τη βαρύτητα κάθε μαθήματος στο ωρολόγιο πρόγραμμα (Το υλικό για τα μαθηματικά δηλαδή είναι επί τοις εκατό όσο και το ποσοστό του μαθήματος στο ωρολόγιο πρόγραμμα). Δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν άλλως οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί.
Εξάλλου στα σεμινάρια επιμόρφωσης για τα project στα Γενικά και Τεχνολογικά Λύκεια πως γίνεται να στηρίζουν την όλη προσπάθεια στην προϋπάρχουσα εμπειρία των μαθητών που είχαν Σχολικές Βιβλιοθήκες στο Γυμνάσιο και στην υποστήριξη της Σχολικής Βιβλιοθήκης τους τώρα στο Λύκειο; Πως θα λειτουργήσει ο μαθητής που δεν θα έχει βιβλιοθήκη στο Γυμνάσιο πηγαίνοντας μετά στο Λύκειο;
Πρέπει επίσης να ξεκαθαριστεί ότι ο αριθμός των 700 και πλέον εκπαιδευτικών που δήθεν χρειάζονται δεν είναι πραγματικός. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν πραγματικά λιγότερες από 500 Σχολικές Βιβλιοθήκες. Είναι στελεχωμένες περίπου 530 και από αυτές οι υπηρετούντες με θητεία τετραετή δεν ξεπερνούν τους 380. Οι υπόλοιποι έως τους 530 είχαν αποσπασθεί τον τελευταίο χρόνο και όπως είναι φυσικό έχουν ήδη από τον Ιούνιο αποχωρήσει. Επομένως η παράταση της θητείας αφορά περίπου τους παραπάνω 300 εκπαιδευτικούς και ίσως όσους επιθυμούν να συνεχίσουν από τους με διετή θητεία.
Την περίοδο αυτή γινόταν η προετοιμασία της λειτουργίας του Σχολείου με βάση τη λειτουργία της Σχολικής Βιβλιοθήκης και τώρα δυστυχώς τα πάντα έχουν παγώσει. Γειτνιάζοντα Σχολεία που εξυπηρετούνταν από Σχολικές Βιβλιοθήκες δεν γνωρίζουν τι θα γίνει. Οι Υπεύθυνοι δεν μπορούν να ολοκληρώσουν απογραφή, προγραμματισμό, Συντήρηση ΑΒΕΚΤ και μηχανημάτων. Γενικώς επικρατεί ένα «μπάχαλο».
Αυτό που προτείνεται είναι η άμεση παράταση της θητείας όσων Υπευθύνων υπηρετούν με τετραετή ή διετή θητεία (περίπου 300 έως 400 Πανελλαδικά), η σταδιακή εξέταση στη διάρκεια του έτους του ζητήματος των Σχολικών Βιβλιοθηκών που έχουν ιδρυθεί παλαιότερα σε πολύ μικρές σχολικές μονάδες, σε χωριά, σε ορεινές περιοχές και παραμένουν χρόνια κλειστές γιατί δεν εξυπηρετούν το σκοπό τους ή δεν στελεχώνονται γιατί δεν πάει κανείς. Η εξέταση Σχολικών Βιβλιοθηκών που ιδρύθηκαν και το Σχολείο αποχώρησε ενώ η Βιβλιοθήκη παρέμενε στο κτήριο και απλώς υπάρχει ή ακόμη είχε και Υπεύθυνο που δεν ξέρει τι να κάνει. Η στελέχωση με εκπαιδευτικούς επιμορφωμένους και πιστοποιημένους.
Να ξεκαθαρίσει το τοπίο των ενεργών Σχολικών Βιβλιοθηκών και των αναγκών που εξυπηρετούν (Σχολεία με πάνω από 100 μαθητές). Αυτά όμως στη διάρκεια του έτους, μέσω ΣΕΠΕΔ και με τις Σχολικές Βιβλιοθήκες ανοιχτές και με την προβλεπόμενη λειτουργία ώστε να υπάρχει και η δυνατότητα άντλησης πραγματικών στοιχείων και όχι στοιχείων που θα δώσουν ακόμη και Διευθυντές Σχολείων που δεν γνωρίζουν ούτε τι είναι Σχολική Βιβλιοθήκη ΕΠΕΑΕΚ και τη συγχέουν με όποια άλλη μορφή παλιάς βιβλιοθήκης.
Οι Σχολικές Βιβλιοθήκες ΕΠΕΑΕΚ είναι ένας θεσμός που πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει :
1ον εκτός Σχολικής Μονάδας και
2ον χωρίς την παρουσία Υπεύθυνου εκπαιδευτικού επιμορφωμένου όχι τυχαία τοποθετημένου για συμπλήρωση ωραρίου (επιτέλους αυτό μόνο κάποιος που δεν γνωρίζει το θεσμό θα μπορούσε να το σκεφτεί).
Τις παραπάνω επισημάνσεις σας καταθέτουν με αγωνία εκπαιδευτικοί που από το 1999 έχουν επισκεφτεί (με δικά τους έξοδα όλες σχεδόν τις Σχολικές Βιβλιοθήκες της Ελλάδας, το Υπουργείο, κάνουν συντήρηση μηχανημάτων όπου τους καλούν σε όλη τη χώρα σε γιορτές αργίες και αφήνοντας τις οικογένειες τους, έχουν εκπαιδεύσει – επιμορφώσει με εντολή του Υπουργείου τόσα χρόνια και αμισθί εκπαιδευτικούς ως υπεύθυνους Σχολικών Βιβλιοθηκών, έχουν υποστηρίξει το θεσμό με κάθε τρόπο, κατασκευάζουν ιστοσελίδες για σχολεία και Σχολικές Βιβλιοθήκες και από τη στιγμή που δεν υπάρχει ούτε καν το εποχικό πρόβλημα των χρημάτων ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΟΟΥΝ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΤΩΡΙΝΗΣ ΑΣΚΟΠΗΣ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΗΣ και γιατί θα πρέπει να μπει η «Ταφόπλακα των Σχολικών Βιβλιοθηκών». Είναι το λιγότερο άδικο για την εκπαιδευτική κοινότητα και τις υποτιθέμενες καινοτομίες που κάποιοι οραματίζονται για την εκπαίδευση.

ΔΣ ΕΛΜΕ ΕΟΡΔΑΙΑΣ